müzik odası nasıl yapılır
Merhaba dostlar,
Bulunduğum lisede bu sene yeniyim ve bir müzik odası oluşturdum. İçerisinde interaktif tahta, bilgisayar, müzik aletleri, dökümanlar herşey tamam. Ama sınıfın akustiği o kadar kötü ki neler yapmam gerektiğini araştırdım ve ortaya bu yazı çıktı. Mutlaka birilerine lazım olacaktır. 🙂
Önce tanımlardan yola çıkalım;
Gürültü Nedir?
Ses ve gürültü arasındaki fark, gürültünün genellikle istenmeyen sesler gibi tanımlanmasıdır. Bu tür sesler rahatsız edici ve sinir bozucu olarak algılanır veya işitme için doğrudan zararlı olabilirler. Doğrusu, “Ses nedir” ve “Gürültü nedir” konusu tamamen kişiseldir ve gürültü kaynağına gösterilen tepki ile belirlenir.
Müzikle ilgili alanlarda gürültünün azaltılması veya ortadan kaldırılması genellikle çok verimli sonuçlar doğurur.
Gürültü sesi olarak düşünüldüğünde, genellikle bir anlam ifade etmeyen, belli bir yüksekliği aşan seviyeler için kullanılır. Bu şekilde yaklaşıldığında, yüksek seviyeye ulaşmış herhangi bir ses gürültüdür. Diğer yandan, örneğin iki kişi arasında geçen bir diyaloğu, konuşmaya katılmayan üçüncü bir kişi “gürültü” olarak algılayabilir. Köpek havlaması, komşunun çaldığı yüksek sesli müzik, yoldan gelen araç sesleri veya kırsal bir bölgede duyulan uçak sesi de aynı şekilde “gürültü” olarak değerlendirilebilir.
Gürültü, insanlar veya elektronik cihazlar arası iletişimi, gönderilmekte olan iletiyi engelleyerek, iletinin anlamını değiştirerek ve hatta çarpıtarak zorlaştırabilir veya imkânsız hale getirebilir.
Titreşim (Vibrasyon)
Her titreşimin ölçüsü bir frekans değeriyle hesaplanır. Farklı titreşimlerin farklı frekansları vardır. Bir titreşimin ne tür bir titreşim olduğunu frekans değerleriyle ölçeriz. Frekans teknolojisi günümüzde kısmen de olsa tıpta kullanılıyor ancak gün gelecek pek çok hastalığın tedavisi frekanslarla yapılabilecek. Her hastalığa uygun frekans bulunacak ve hasta kişi o frekans ortamına sokularak tedavi edilecek. O gün geldiğinde modern tıp ile alternatif tıp birleşmiş olacak.
Frekans Nedir?
Ses komşu moleküllerin saniyede belirli bir sayıda titreşmeleri ve bunu birbirlerine aktarmaları ile oluşur ve yayılır. İşte bir saniyede oluşan titreşim sayısı sesin frekansıdır. Bu frekans birim olarak Hertz (Hz) ile ifade edilir. Örneğin, insan kulağının duyabildiği en bas ses 20Hz’dir ki bu da saniyede 20 titreşim demektir. Aynı biçimde, duyabildiğimiz en tiz ses olan 20kHz de saniyede 20.000 titreşime karşılık gelir. Yaşı belli bir olgunlukta olanlarımız günlük TV yayını başlamadan önce ekrana verilen yuvarlak test resmi ve ona eşlik eden sesi hatırlayacaklardır. Bu da 1 kHz frekansıdır. Tabiattaki bütün sistemlerin sahip olduğu bir tabii frekansı vardır. Bu sisteme dışarıdan herhangi bir titreşim verilirse, verilen titreşimin frekansı tabii frekansa eşit olduğunda rezonans denen hadise meydana gelir.
Titreşim nasıl oluşur?
Titreşimde bir denge noktası mevcuttur, bu denge çevresinde mekanik salınımlar meydana geldiğinde titreşim ortaya çıkmaktadır. Periyodik yolda titreşimde farklılıklar meydana gelebilir. Titreşimin periyodik ya da değişken olma durumu söz konusudur. Örneğin bir sarkacın hareketleri periyodik titreşim oluştururken, taşlı bir yolda bir otomobilin ilerlemesi ise değişken titreşim meydana getirmektedir.
Titreşim olayı, bilimde de bir çok buluşun temelini oluşturmuştur. Bu buluşların temel amaçları aslında farklı noktalarda yani uzak yerlerde
bulunan insanlar herhangi bir yöntemle yakınlaştırmaya çalışmaktadır. Bu hedef doğrultusunda televizyon, telefon, radyo gibi elektronik cihazlar
önemli bir gelişme göstermiştir. Titreşim olayı sayesinde iletişim araçları; sesi alan, sesi ileten, sesi hem alan hem ileten olarak üç gruba
ayrılmıştır.
Yankı nedir?
Ses kaynağından gelecek olan ses dalgalarının bir yüzeye çarparak tekrar geri dönmesine yankı denir. Yankının oluşması için sesin kaynağından
dolayı gideceği hedefe doğru ilerleyerek yüzeye çarpması gerekmektedir. Ses kaynağı ile yüzey arasındaki mesafe çok büyük olmaması gerekmektedir.
Ses ile yüzey arasında en az 17 metre mesafe olup yankının oluşmasını sağlar. Mesafe 17 metreden kısa olursa eğer yankılanacak olan ses kulağımıza
geldiği zaman hiç bir şekilde anlaşılmaz.
Okullarda ve boy olarak uzun salonlarda konuşulduğu zaman en sonundan o ses duyulur. Sesin yankılanmasından dolayı sonuna doğru gider ama
anlaşılmasında değişiklik olur.
Yankıya Örnek
Boş bir tiyatro veya sinema salonunda bağırdığımız zaman sesimiz bize tekrar geri dönecektir. Spor salon, boş bir oda, sinema ve tiyatro sahnesi de
olabilir.
Ses dalgalarının sert bir yüzeye çarpıp kaynağına geri dönmesine yankı denir. Yankı olayının gerçekleştiğinin anlaşılabilmesi için ses kaynağı ile sesin çarptığı engel arasındaki uzaklık hava ortamında en az 17 m olmalıdır. Ses kaynağından yayılan ses dalgaları hem doğrudan hem de bir yüzeyde yansıma yani yankılanma sonucu kulağa gelir. Ses kaynağı ile yüzey arasındaki uzaklık 17 m’ den daha az olursa kaynaktan yayılıp kulağa gelen ses ile yankılanma yani yansıma sonucu kulağa gelen ses birbirinden ayırt edilemez.
1- Yankı olayı genellikle büyük duvarlar ve vadilerde gerçekleşir.
2- Yankı olayının gerçekleşmesi için kullanılan yüzeyin sert yüzey olması gerekir.
3- İnsan kulağı 20 hertz lik frekanstaki sesleri algılayabilir. • x = V.t = 340 . 1/20 = 17 m
Hava ortamında olduğu gibi denizde de yankılanma olur. Hava ortamında yankılanma olması için ses kaynağı ile sesin çarptığı yüzey arasındaki uzaklık en az 17 metre olmalıdır. Kulağımız, sesin çarptığı engel ile kaynak arasındaki mesafe 17 metreden az ise, yankıyı ayırt edemez. Bunun nedeni, kaynaktan çıkan ses ile engele çarpıp dönen sesin aynı anda kulağa ulaşmasıdır.
Kaynağa geri dönen ses, kaynaktan çıktığı halinden daha düşük tonda olur. Kapalı bir alanda, örneğin mağara gibi, sesimiz birden çok kez yankılanabilir. Bu etkiye “bileşik yankılanma” denir. Ses her seferinde daha da kısılır ve en sonunda yankılanma son bulur.
Yankıyı kullanarak yön bulan hayvanların arasında en bilindik olanı yarasalardır. Gözleri iyi göremeyen bu hayvanlar, kendi çıkardıkları ses dalgalarının yankılarından, nesnelerin yakınlık-uzaklığını ölçerler ve buna göre hareket ederler. Gök gürültüsü de yankıya örnektir. İlk keskin ve patlama halindeki sesin bulutlara çarparak tekrar tekrar işitilmesidir. Yani bu olayda bulutlar, sesin çarptığı engel konumundadır.
Desibel nedir?
Sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0” desibel insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul edilir. “180” dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses olarak ölçülür.
Desibeller logaritmik olarak artar ve azalır. Bu şu anlama gelir. 20 dB, 10 dB’den 10 kat daha şiddetlidir. 30 dB, 10 desibelden 100 kat daha şiddetlidir.
Sesin seviyesini ölçmede kullanılan birim Desibel’dir ve kısaca dB olarak yazılır. İnsan kulağı inanılmaz şekilde hassas olduğundan bu dB ölçüsü de biraz tuhaftır. Kulağımız en hafif bir yaprak hışırtısından, jet motorunun yüksek sesine kadar her şeyi işitebilir. Halbuki jet motorunun sesi insanın işitebileceği yumuşak bir fısıldamadan bir trilyon kat daha fazladır. İnsan kulağı aralarında bir dB fark olan sesleri bile ayırt edebilir.
Desibel seviyesi matematik dilinde “eksponenşıl” denilen şekilde (aynen deprem ölçüsü ‘rihter’de de olduğu gibi) katlanarak artar. İnsan kulağının işitebileceği en düşük ses seviyesi yani sessizlik O (sıfır) dB’dir. Bu seviyenin 10 kat fazlası 10 dB, 100 kat fazlası 20 dB, 1000 kat fazlası 30 dB’dir ve böyle artarak gider.
Akustik, Ses yalıtımı nasıl yapılmalı?
Ses yalıtımı için piyasa araştırması yaptım ve birçok ürünle karşılaştım arkadaşlar. Belli başlıları şunlar;
- Çeşitli maddelerden yapılmış süngerler
- Ahşap, kauçuk lehvalar
- Çeşitli yapıştırıcılar
- Taş ve Ahşap yünü lehvalar
- Akustik paneller ve lehvalar
- Akustik süngerler
- Akustik kumaş paneller
Şimdi buruya kadar okuyanlar şunu söyleyeceklerdir. Hocam bunlar iyi de, senin paran çok galiba, bunlar pahalı değil mi?
Ortalama büyüklükteki bir oda için tamamiyle yalıtılmış ve akustiği ayarlanmış bir oda yapmak elbette pahalı. Benimde param yok maalesef. Ama aşağıdaki videoyu izlediğimde fikrim değişti.
Sadece bu süngerlerden 8 tane bile alınarak odanın içerisindeki akustiğin ne kadar düzeldiğini izlediniz sanırım. Fazlasını almak ekonominize bağlı.
Fiyatlar hakkında da bilgi vereyim öğrendiğim kadarıyla;
Üstteki videoda izlediğiniz sünger panellerin metrekare fiyatı (yapıldığı malzemeye göre değişiyor) yaklaşık 12-17 TL +KDV şeklinde. Çok büyük rakamlar çıkacağını sanmıyorum.
Umarım keyif aldığınız bir müzik odanız olur ve orada bütün öğrencilerinize keyifli dersler vererek müzik ve sanat eğitimine katkıda bulunursunuz.
Saygılarımla.
Ömer Polat
