Müzik ve Matematik
“Matematiği sınıfların dışına çıkarak anlatacağız” dendiğinde en çok verilen örneklerden biridir müzik ve matematik ilişkisi… Sınıfın arka sıralarında uykulu gözlerle tahtaya bakarken ne matematikten ne de müzikten nasibini alamamış pek çok insan için güzel ama içi bir türlü dolmayan bir çift sözdür bu. Bilmeyen gözünde canlandıramaz ki.
Yukarıdaki videoda Johann Sebastian Bach’ın Yengeç Kanonu’nu dinleyeceksiniz.
Kanon müzikte bir ezginin belirli zaman aralıklarıyla iki veya daha fazla partiyle çalınması ya da söylenmesidir.
Yengeç Kanonu’nda ise iki ses birbirinin aynısıdır; yalnızca biri diğerinin tersten çalınmış halidir.
Bach’ın Yengeç Kanonu için grafik sanatçısı Jos Leys tarafından yapılan bu animasyonda dizenin önce ileri, sonra geri çalındığını, sonra aynı dizenin ileri ve geri versiyonlarının birlikte çalındığını görüyoruz. Şaşırtıcı olan ise bu dizelerin bize aynı zamanda Möbius Şeridi’nin müzikal izdüşümü olması.
Möbius şeridi nedir diye soracak olursanız:
Möbius şeridi, geometrik olarak uzunca bir şeridin bir ucunu 180 derece bükerek diğer ucu ile birleştirilmesiyle elde edilen şerittir. Normal bir şeridin iki yüzü varken Möbius şeridinin sadece bir yüzü vardır. Başka bir ifadeyle Möbius şeridinin üzerindeki bir noktadan hareket etmeye başlandığında bütün alan taranarak aynı noktaya geri dönülür.
Bu kadarı bana çok fazla diyebilirsiniz.
Öyleyse bu videoyu, şu kasvetli bahar günlerinde “şaşırma” duygusunu farklı bir düzlemde tazelemek ve biraz keyiflenmek izleyin derim ben de…
Handan Saatçıoğlu
Konu ile ilgili Alp Akoğlu‘nun Bilim ve Teknik dergisinde yazdığı Ekim 2012 sayısına ait şu bilgilere de göz atabilirsiniz.
