Şarkı
1- Şan eğitimi alınmayışı: Şarkıcılar, özellikle de pop şarkıcıları şan dersi almazlar ya da kısa bir çalışma sonrasında dersleri bırakırlar. Şan derslerine devam ederlerse opera şarkıcıları gibi şarkı söyleyeceklerini zannederler. Oysa iyi bir eğitmenle çalıştıklarında böyle bir şey söz konusu olamaz. Şarkı söylemenin temel ilkeleri hangi tür müzik yapılırsa yapılsın aynıdır. Üstelik pop şarkıcılarında temel bilgilere sahip olmak, bir opera sanatçısından daha fazla gerekebilir, çünkü haftanın altı günü, gecede iki-üç saat çalışmak zorunda olabilirler. Pop müzik ortamında şan hocalarına karşı olumsuz bir önyargı vardır. Belki de yeterli deneyimi olmayan şan hocalarıyla çalışmanın sonucu yanlış bir imaj geliştirmişlerdir, bilinmez. Şan eğitimine devam etmemek için en sık öne sürülen bahane hastalıktır. Tabii ki bu da yanlıştır. Çünkü hastayken de çalışabilmek için ayrı teknikler vardır. Deneyimli şarkıcılar da şarkı söylemeyi çok iyi bildiklerini düşünerek şan dersi almazlar. Bu çok yanlıştır çünkü bir süre sonra vokal tekniklerini değerlendirecek eğitmenleri olmadığından performansları düşer. Oysa bazı çok ünlü sanatçılar, kariyerlerinin doruğunda bile ders almayı sürdürürler.
2- Sesinizi kullanmaya başlamadan önce ısıtmamak : Şarkıcı her yeni güne on dakika sesini ısıtarak başlarsa, konuşma sesinin kontrolü kolaylaşır ve sağlıklı sesinin ömrü daha uzun olur.
3- Egzersiz yapmamak : Şarkı söylemek spor yapmak gibidir. Her ikisinde de iyi bir solunum sistemi, iyi bir kondüsyon ve iyi bir genel sağlık gerekir. Üstelik, bu yalnızca şarkı söylerken koşan, kendisini yerlere atan, düello yapan ve dans eden opera sanatçıları için değil, tüm şarkı söyleyen profesyonel ses sanatçıları için geçerlidir.
4- Sesinize uymayan parçalar seçmek : Sesinizin sınırları ile tatmin olmayıp baritonsanız tenor parçaları, lirik sopranoysamz koloratur soprano parçalarını söyleyin, sonuçlarım kısa sürede görürsünüz. Sesinize uygun repertuvar seçmezseniz ses tellerinizi harap edersiniz.
5- Sigara içmek : Özellikle pop müziği şarkıcıları bol miktarda sigara içerler. Sigaranın ses tellerine yaptığı zararlar birçok bilimsel araştırmayla kanıtlanmıştır. Gırtlak kanseri, akciğer kanseri gibi hastalıklar bir tarafa bırakılsa bile, sigaranın ses telleri mukozasında tahriş, akciğerlerin kapasitesinde azalma gibi sanatçının performansını etkileyecek zararları vardır. “Şu ünlü sanatçı sigara içmesine rağmen gayet güzel şarkı söylüyor” gibi bahaneler yanlıştır. Çünkü profesyonel bir şarkıcı, gırtlağının sağlığından sorumludur ve ses organlarından alabileceği en yüksek performansı almakla yükümlüdür.
6- Alkollü içkiler içmek : Alkollü içki içmek şarkıcıya birkaç yönden zarar verir. Öncelikle damarları genişleterek mukozanın salgılarını bozar. Çok az içildiğinde bile, şarkıcının eğitmek için yıllarca uğraş verdiği kasların ince motor ayarı bir anda bozulabilir. …Akşam yemeğinde düzenli olarak az miktarda içki içme alışkanlığı olan bazı şarkıcılar, bundan etkilenmeyebilir. Ancak bu şarkıcılar bile alkol miktarını artırırlarsa zor durumda kalabilirler. Genel olarak alkol kullanmayan şarkıcılar konserlerinin olduğu gün kesinlikle içki içmemelidirler. …İçkinin bir diğer zararı içerdiği bazı maddeler nedeniyle birçok kişide alerji yaratmasıdır. Bazı üzümlerden ve yulaftan yapılan içkiler alerjiye yol açabilir. Burun tıkanıklığı ve burun akıntısı olabilir. Bu nedenle şarkı söyleyeceği gün şarkıcının alışkın olmadığı içkileri içmemesi gerekir. Yoksa hiç hesapta olmayan bir alerji ile uğraşmak zorunda kalabilir.
7- Uyuşturucu kullanımı : Uyuşturucu kullanarak algılama ve şarkı söyleme yeteneğinizi bozabilirsiniz. Bazen de ağrı hissetmediğiniz halde ses tellerinizde kanama ve çeşitli travmalara yol açabilirsiniz. Üstelik bu tahribatın farkına ancak ertesi gün varırsınız. Uyuşturucu kullanmaya devam edin ki sesiniz titremeye başlasın, bunu da şarkı söyleyerek herkese dinletin!
8- Gürültülü ortamda sohbet etmek ve şarkı söylemek: Genellikle gürültülü ortamlarda şarkı söylenir. Opera sanatçıları orkestra ile söylerken seslerini kontrol etmeyi bilirler. Bunu kulaklarından çok, gırtlaklarından gelen titreşimler sayesinde başarırlar. Pop sanatçıları ise güçlü amplifikatörlerin bulunduğu daha gürültülü ortamlarda şarkı söylerler ve kendilerine doğru çevrilmiş monitörlerle kontrolü sağlamaya çalışırlar. …Korolarda da benzeri sorunlar yaşanır. Koroda şarkı söyleyen kişi, tek başına şarkı söylerken çıkardığı sesten daha yüksek volümde söyleme eğiliminde olur. ….Bir konserden ya da gösteriden sonra sanatçıların bir yerlerde toplanıp günü değerlendirme, kutlama alışkanlıkları vardır. Bu bir bar, lokanta gibi gürültülü bir ortam olabilir. İnsanlar gürültülü ortamlarda seslerini yükseltme eğilimindedirler; karın kaslarım kullanmayı bırakırlar, ses koruma alışkanlıklarını unuturlar. Akşamki gösteri sırasında ses zaten yorulduğundan, gürültülü bir ortamda yüksek sesle hatta bağırarak konuşulduğunda daha da olumsuz etkiler doğacaktır. Ertesi sabah karşılaşılabilecek sürprizler için hayal gücünüzü kullanabilirsiniz. Konuşma alışkanlıklarım bozan başka ortamlar da vardır. Arabalar, otobüsler, uçaklar da bunlardan bazılarıdır. Uçaklarda nem oranı düşüktür, bu durum mukozada kurumaya yol açar ve uçak yolculuğunda uzun süre sohbet etmek sese zarar verebilir. İdeal olan, ses sanatçısının konuşma eğitimi de almış olması ve sesini ortama göre ayarlayabilmesidir. Bir süre sonra bu öğrendiklerini, zorlanmadan, normal yaşamının bir parçası haline sokabilir.
9- Yaşam biçiminiz: Herkes iyi ve zevkine göre yaşamayı sever. Sanatçılar genel olarak hoş sohbet, yaşamı seven, eğlenmekten hoşlanan kişilerdir. Geç saatlerde çok yemek yemek zararlıdır. Ses sanatçısı kendisini sporcu gibi görmelidir. Çok yemek yediği için şişmanlayan, geç yemek yiyip yattığı için sindirim sistemini zorlayan ve bu nedenle “mide sıvısının boğaza geri akması” sorunuyla karşılaşan sanatçının işi zordur. Şişmanlık; solunum ve karın kaslarının çalışmasını zorlaştırır. Bu durumda şarkıcının tekniği de bozulur. …O toplantı senin, bu bar benim sabahlayan ses sanatçısının yorgunluktan gözleri yanar, boğazı kurur, hücrelerinin kendini yenileme olanağı azalır. Her gecesini bu şekilde geçiren sanatçının performansının ne kadar artacağına siz karar verin.
10- Yanlış İlaç Kullanımı : Bazı ses sanatçıları düzenli olarak doktor kontrolü altındadır ve bir süre sonra hastalıklarının belirtilerini tanımaya, yapılacak tedaviyi de bilmeye başlarlar. Ama alacağı ilaca kendisinin karar vermesi çoğu kez yarardan çok zarar verir. İlaçlar kimyasal maddelerdir. Uygun olmayan yer ve zamanda, yanlış süre ve dozajda içilen ilaçlar zararlı olabilir, yan etkiler gösterebilir.
Görüldüğü gibi sesimizi kaybetmek o kadar da zor değil. Yeter ki bunu isteyelim! Yukarıdaki listeyi genişletmek de mümkün. Sizler bile deneyimlerinizden yola çıkarak yeni eklemeler yapabilirsiniz. Hepinize kolay gelsin.
Kaynak: DrumER
